|
Родные Чебоксары Величаво стоишь, в окнах солнечный день отразив, Город мой—Чебоксары—родной и любимый. Рядом Волги могучий широкий разлив,— Песня рвется сама славить светлое имя! Снова нас восхищают красавцы-дворцы, Снова радуют мощью гудки заводские. И напористы в деле в спецовках творцы— Их подарки, Отчизна, прими трудовые. Мы гордимся тобой, город мирных людей, Силой дружбы возвыситься нашему дому. В сердце нашем любовь—отраженье твоей, Ты всегда так приветствуешь нас по родному. 1968 г.
Любимый город Я искал песню сердца годами, Чтоб тебя в ней, мой город, воспеть. Ты растешь. За твоими шагами Даже песне порой не успеть. Чебоксары—мой город родной! В братской дружбе со всею страной Расцветай, полной грудью дыши, Город юности—песня души! Я нашел песню сердца на Волге И запел, как в садах соловьи, О сыновнем к тебе моем долге, О моей к тебе верной любви. Я пою о тебе и о людях,— Буду славить вас всюду, всегда. Тот тебя никогда не забудет, Кто нашел в тебе радость труда. Чебоксары—мой город родной! В братской дружбе со всею страной Расцветай, полной грудью дыши, Город юности—песня души! 1968 г.
Юратнӑ Шупашкарӑмӑр Юрламасӑр эпир чӑтаймарӑмӑр Чун-чӗре савнӑҫпа тулнӑран. Юрататпӑр сана, Шупашкарӑмӑр, – Куллен-кун эс ӳсен, сарӑлан. Шупашкар, Шупашкар, Ӳс, татах лайӑхлан, Хӑват ил халӑхран. Таҫтанах курӑнать комбинатӑмӑр, Пир тӗртеҫҫӗ унта пикесем. Заводсем, ҫӗн ҫуртсем туса лартрӑмӑр Маттур ҫав Шупашкар ҫыннисем! Шупашкар, Шупашкар, Ӳс, татах лайӑхлан, Хӑват ил халӑхран. Чӑвашсен тӗп хули — Шупашкарӑмӑр, Сана паттӑр Мускав саламлать. Раҫҫей ҫӗрӗ — анне, ӗмӗр манмӑпӑр, Яланах тӑванла пулӑшать. Шупашкар, Шупашкар, Ӳс, татах лайӑхлан, Хӑват ил халӑхран. 1960 г.
Шупашкар шап-шурӑ тум тумланчӗ Шупашкар шап-шурӑ тум тумланчӗ! Ҫӗнӗ юрӑн шур пусми ҫинче Чӳк уйӑхӗнчи пилеш хӑмачӗ Илӗртсе ларать мӗнпур енчен. Ураму шур питлӗ хӗр пулсассӑн, Пилешӳ - шур пит ҫинчи писев, Мӑшӑр ҫунатпа сулса ярсассӑн Йыхӑрать сана инҫе вӗҫев. Шупашкарӑм, ытарми хулаҫӑм, Илеме иленнӗ самантра Юрӑ евӗр ҫаврӑнать сӑмахӑм Эсӗ ыталанӑ ытамра. Пикӳсем ҫурхи ҫеҫке пек пулччӑр, Хӗрлӗ тӗс вылятӑр питсенче, Пӗрхӗт кайӑк пек патваррӑн пыччӑр Каччисем шуракӑш ҫумӗнче. Шурӑ юр ҫинчи пилеш кӑварӗн Тӑтӑр курӑнса хитре малаш, Ҫеҫпӗл суннӑ несӗллӗх тымарӗ Патӑр аллине сана, чӑваш! 1999 г.
Шур хуламӑр Шупашкар Йалтӑркка хумсем килеҫҫӗ Алла-аллӑн тытӑнса, Кимӗсем ишсе ҫӳреҫҫӗ Акӑш евӗр ярӑнса. Ҫут тӗнчен илем кӗтесӗ, Турӑ панӑ пархатар, Шурӑ акӑш мар-ши эсӗ, Шур хуламӑр Шупашкар? Пахчисем уртаҫҫӗ шупӑр Ҫурхи ӑшӑ каҫсенче, Шӑпчӑксем калаҫҫӗ шӑпӑр Кӗмӗл уйӑх айӗнче. Ҫут тӗнчен паха кӗтесӗ – Хурӑнсар та ҫӑкасар, Ырлӑх сачӗ мар-ши эсӗ, Шур хуламӑр Шупашкар? Чӗрене лӑпкать сӑмахӗ, Вӑй хушать юрри-ташши, Cap хӗрсен тӗрри-ахахӗ – Чун уҫҫи те чун ӑшши. Ҫут тӗнчен хитре кӗтесӗ, Турӑ панӑ пархатар, Чӑваш чунӗ мар-ши эсӗ, Шур хуламӑр Шупашкар? Ӗмӗр ҫамрӑк Шупашкар Атӑл ытамне вырнаҫнӑ, Чарлан пек ялан патвар. Курӑнатӑн эс мӑнаҫлӑн, Капӑр тумлӑ Шупашкар. Сан ятна ҫӗклетпӗр хамӑр, Эс кӳретӗн пархатар, Пирӗн аслӑ тӗп хуламӑр — Шурӑ шӗкӗр Шупашкар. Сар хӗрсем хитре юрлаҫҫӗ, Ташӑра яшсем хастар. Ҫурхи евӗр кашни каҫӗ Санӑн, савнӑ Шупашкар. Шеллемесӗр вӑй-хала та Саншӑн туслӑн тӑрӑшар, Авалхи тӑван хуламӑр, Ёмӗр ҫамрӑк Шупашкар.
Тул ҫутӑлать...хӗвел урийе Тул ҫутӑлать...хӗвел урийе Тӳпенелле кӗҫ тирӗнет. Хула ҫине уй йӑл ҫутийӗ Мерчен-мерченӗн сирпӗнет. Ҫак самантра вара вӑр-варрӑн Илет те тутлӑн карӑнса, Куҫне уҫать шур Шупашкарӑм, – Ӗҫе тарать хавасланса. Сӑртран пир-авӑр комбиначӗ Салам ярать кӗҫ, ҫавӑнтах Хурав памашкӑн тытанаҫҫӗ Завочӗ, фабрикӗ — йӑлтах. Крансем те чун ҫитсе кӗрейнӗн Пуҫа ҫӗклеҫҫӗ самантрах. Ҫуртсем ҫинче утса ҫӳренӗн Вӗсем курнаҫҫӗ аякран. Проспектпала ав, хӗвӗшеҫҫӗ Ирхи васкавлӑ машшинсем. Пӗлӗтсене ҫурса иртеҫҫӗ Хӑватлӑ хурҫӑ кайӑксем. Йӗри-тавралӑх йӑлт чун кӗнӗн Пуҫлать туй-ҫуй пек вӗркеме. Шавлать хула...Ун шавӗ ҫӗнӗ, – Ҫӗклентерет вӑл чӗреме. Кермен пек ҫӗн ҫуртсен ӗречӗ Ҫип ҫапнӑн курӑнать витрех. Фонтансенчен тапса ҫӗкленчӗ Вылянчӑк ҫумӑр пит хитрен. Хула ҫине пӑхса таратӑп Сӑнана евӗр шеп хӗре. Ӗнер чиперччӗ вӑл, куратӑп: Паян пушшех-мӗн хӳхӗмрех!
|
Этюд Шубашкар — чувашская столица, Горожан твоих люблю я лица. Как хорошо вечернею порой Побродить прибрежною тропой. По-над Волгой высоко пройти, Где легли стрижиные пути. Ощутить возвышенный покой, Посмотреть на солнце за рекой. Как усталый дедушка седой, Бросив в Волгу посох золотой, Солнышко сидит там на холме, Держит думу крепкую в уме. А о чем она — и не узнать. Завтра рано солнышку вставать. Скоро Шубашкар зажжет огни, Словно мысли светлые они. Мой любимый город , в тишине Много дум навеешь ты и мне.
Шурӑ-шурӑ Шупашкарӑм Шурӑ-шурӑ Шупашкарӑм, Эс каймастӑн асӑмран. Сана эпӗ кӑмӑлларӑм, Хисеплерӗм ачаран. Эх, ҫӗнелнӗ Шупашкарӑм, Сартӑн мӑшӑр ҫунатна. Юрӑ тупрӑм, эп юрларӑм, – Саврӑм санӑн ыр ятна. Шурӑ-шурӑ Шупашкарӑм, Аслӑ Атӑл — ҫумӑнта. Мӗн чул эпӗ савӑнмарӑм Акӑш евӗр ҫакӑнта. Эх, ҫекленнӗ Шупашкарӑм, Сартӑн мӑшӑр ҫунатна. Юрӑ тупрӑм, эл юрларӑм, Саврӑм санӑн ыр ятна. Шурӑ-шурӑ Шупашкарӑм, Салам ӗҫлӗ халӑхна. Ахаль мар пуль эп мухтарӑм, – Эс ҫӗклетӗн ман чуна. Эх, юратнӑ Шупашкарӑм, Сартӑн мӑшӑр ҫунатна. Юрӑ тупрӑм, эп юрларӑм,– Саврӑм санӑн ыр ятна. 1965 г.
Тӑван хуламӑр, Шупашкарӑм Хам тивӗҫе пӗрре манмарӑм, – Куллен хӗрӳ ӗҫе васкарӑм, Сана савса чунтан юрларӑм, Тӑван хуламӑр, Шупашкарӑм. Ытарайми сӑнна мухтарӑм, Ҫут Атӑла куҫпа лӑпкарӑм,— Сана савса чунтан юрларӑм, Тӑван хуламӑр, Шупашкарӑм. Аҫта кӑна ҫитсе курмарӑм, Сана нихҫан асран ямарӑм, Сана савса чунтан юрларӑм, Тӑван хуламӑр, Шупашкарӑм. Чӑваш ҫӗршыв ятне упрарӑм, Юратнӑран унтан хӑпмарӑм. Сана савса чунтан юрларӑм, Тӑван хуламӑр, Шупашкарӑм 1977 г.
Тӑван хуламӑр Шупашкар Ҫуллен ӳссе хитрен ҫӗкленнӗ Ытарайми хула ҫине Пӑхса тӑрать аттемӗр Ленин, Сӑнать ун чаплӑ уттине. Ан тив, хуламӑр пулгӑр ватӑ,— Вӗр-ҫӗнӗ тинӗс хӗрринчен Яш сӑн кӗртсе, хӑватлӑ Атӑл Чӳхет, лӑпкать ӑна куллен. Урамсенчи хитре ҫӑкалӑх, Хуркайӑк пек карталанса, Ҫӗн Атӑла салам сунмалӑх Чупса анать пек васкаса. Кунта – телей ача-пӑчашӑн, Чапай ҫуралнӑ хулара Кашни ача пулса курасшӑн, Хӑй тав тӑвасшӑн паттӑра. Чапаев пек эпир те хамӑр Хӑюллӑ пулӑпӑр, хастар. ...Ялан мал ӗмӗтлӗ хуламӑр, Тӑван хуламӑр Шупашкар. Ҫуллен ӳссе хитрен ҫӗкленнӗ Ытарайми хула ҫине Пӑхса тӑрать аттемӗр Ленин, Сӑнать ун чаплӑ уттине.
Ман Шупашкар Эп юрататӑп сана, ман Шупашкарӑм, Ытарайми илемлӗ шур хула! Ӑҫта кайсан та сан патах васкарӑм, Санпа эп ҫыхрӑм пӗтӗм кунҫула. Кунта вӗрентӗм эп, ӳссе ҫын пултӑм. Кунтах пӗрлешрӗм савнӑ тусӑмпа. Ӗмӗрлехе телей кунта эп тупрӑм. Эп мухтанап, тӑван хулам, санпа! Куллен ӳссе, капӑрлансах пыратӑн, Мӑн Атӑл сӑрт-туне илем парса. Эс радио та теле-хум яратӑн, Ҫӗршывӗпех саран пирӗн сасса. Авал санран тӑрӑхласа тек кулнӑ: "Чӑпта хули, Чӑваш-Париж", тесе. Кив сӑнару сан музейра ҫеҫ юлнӑ, Заводсемпе ларан халь кӗрлесе. Урамусен ик енӗпе ҫӗкленнӗ Пуҫ ҫаврӑнмаллӑх ҫӳллӗ керменсем. Чи чаплӑ площадьрен юратнӑ Ленин Утать пӗр ывӑнми пире ертсе. Вӑл хушнӑ пек, чуна парса ӗҫлетпӗр, Ҫӗклетпӗр тӗп хуламӑрӑн чапне. Ильичпала пӗрле эпир ҫитетпӗр Хӗвел пек ҫутӑ ӗмӗтсем патне.
Кӑмӑлтан Куҫ умӗнче ӳссе ҫӗнелтӗн, Эс, ман хула, тӑван хула. Чипер хӗр евӗр шукӑллентӗн Илемлӗ, капӑр тумпала. Ӗҫчен те паттӑр ырӑ халӑх Кунта хаваслӑ тӑтӑшах. Ӑҫта пӗлмеҫҫӗ ӗнтӗ халӗ Чӗкеҫ чӗлхеллӗ чӑваша? Тӑван хула - ман Шупашкар Поэтсенчен те чухӑн мар. Кунта янравлӑ сӑвӑ-юрӑ, Кунта кашнийен кӑмӑл ырӑ. Курасчӗ, тетпӗр, ак, куратпӑр Тӑван хуламӑр тинӗсне. Чи чаплӑ ялавла йӑтатпӑр Ӗҫе, мухтавлӑ ҫын ӗҫне!
Песня о Чебоксарах Кубашина Лидия Город наш столичный Юн не по годам, Помнит его лица Волжская вода. Припев: Чебоксары мои, Город вечной любви, Будь прославлен в веках И судьбою храним. Шупашкар, исстари Ты народов оплот И праматерь Анне Наш покой бережет! Семь холмов на страже, Храмов благодать. И Залива краше Просто не сыскать. Припев В зелени - проспекты, Новостроек высь. Планы и проекты Продолжают жизнь. Припев |
Чебоксары Будто в первый раз, Волнуясь и любя, Обошел все парки и бульвары. Не могу я наглядеться на тебя, Мой любимый город Чебоксары. Раньше ночью ветхое жилье людей Озаряли лишь одни пожары. А теперь ты в море электрических огней, Мой могучий город Чебоксары. Привлекаешь, словно лебедь, белизной. Манишь голосом влюбленной пары. Ты безбрежным садом кажешься весной, Мой прекрасный город Чебоксары. Я страну родную птицей облетел. Видел ее облик лучезарный. Нов заветных песнях о тебе лишь пел. Мой родимый город Чебоксары.
Зоя Сывлӑмпи Ман хулам Шупашкар Мӑнаҫлӑн ларать ман хулам Шупашкар! Мухтавлӑ, ӗҫчен тӑван енӗм! Юхать Атӑл шывӗ хуллен юнашар, Унпа кирек кам та киленӗ! Тӗрлет ирхи шуҫӑм асам тӗррине Е ҫӑлтӑр сапать-и каҫ сӗмӗ, Курман эп нихҫан та унран хитрине – Ҫут Атӑлӑм ылтӑн та кӗмӗл! Чечеклӗ хуламӑр – тӑванлӑх тӗнчи! Сӑпайлӑ вӑл, чаплӑ та паттӑр! Вӑлах тарават Чӑваш енӗн ӗнчи – Эпир унпала мухтанатпӑр! Чи хаклӑ хулам! Ытарми Шупашкар! Пулсам ӗмӗр ырӑ та сывӑ! Мана яланах вӑй-хӑват эсӗ пар, Пӗртен-пӗр юратнӑ Ҫӗр-шывӑм!
Ирхи Шупашкар Апрель шӑнкравӗ шӑпкӑр! янӑрарӗ Тумламсемпе те шӑнкӑрч сассипе. Ирех тӑрать ман ӗҫлӗ Шупашкарӑм, Питне ҫӑвать ҫӗп шуҫӑм шевлипе. Ҫур сывлӑшӗ халь ҫӑкӑр евӗр тутлӑ, Кӑвак тӗтрелӗх илӗртет хире. Сӑнсем те чӗресем пӑлханчӑк вутлӑ: Кӗҫех пуҫланӗ кун хӗрӳ ӗҫре. Кӗҫех ӑшра упраннӑ ӗмӗт-шухӑш, Ӑстӑн та мускул хӑватне кура, Конвейертан машина пулса тухӗ, Пир-авӑр пулса юхӗ алӑра. Тулта – ҫурхи тивлет, ҫурхи хаваслӑх! Телейлӗ кулӑ-юрӑ юнашар. Манпа пӗрле ӗҫе утать уҫ саслӑ, Ҫап-ҫамрӑк чунлӑ шурӑ Шупашкар. Шупашкар Унччен пыраттӑм сан патна эп талӑк, Паян мана тӑват сехет ҫитет. Ҫатма ҫулпа, такам та ӑмсанмалӑх, «Икарус» авӑ, ҫил пек, вирхӗнет. Тавралӑха савса тинкернӗҫемӗн, Хавхаланатӑп чӗрери хӗмпе. Ку чух пире, ҫынна, тӗлӗнтереймӗн Кӑмпа карти пек шур керменсемпе. Вӗсем шӑтса ӳсеҫҫӗ йышлӑн, юрӗ, Пире татах та кирлӗ – ӳсчӗрех. Проспектусем, ҫип ҫапнӑ пек, тӳп-тӳрӗ – Илем кӳреҫҫӗ тарават ҫӗре. Ҫырма-ҫатрасенче ун-кун пытаннӑ Ялти пек кил-ҫуртсем – музей валли. Вӗсем ҫине йӑлт ҫырӑннӑ, тӑванӑм. Тӗрӗсем пек, кив ӗмӗрсен палли. Шав малаллах васкать истори ҫулӗ, Иртсе юлаҫҫӗ талӑксем, ҫулсем... Ҫӗн ӗмӗрсем ҫитсен пире асилӗҫ: «Аҫта, мӗскер ӗҫленӗ тӑхӑмсем?» Пире те иртнӗ куншӑн намӑс пулмӗ Эпир йӑлт пурнӑҫлана тивӗҫе. Килес ӑрушӑн чыс-хисеп те юлмӗ Тӑваймасассӑн паянхи ӗҫе.
Нина Пӑрчӑкан Шупашкарӑм , юратнӑ хула Ӑҫта кӑна ҫитсе курмарӑм, Илемлӗ вырӑнсем нумай. Эс тӑван кил ман, Шупашкарӑм, Туятӑп ӑшшуна пӗрмай. Ҫулсеренех ҫуртсем ӳсеҫҫӗ, Таса та ҫутӑ урамсем. Сан пек хитри, ҫуках пуль, теҫҫӗ. Ялан килсе ҫӳрекенсем. Ыр кӑмӑллӑх кунта илентӗр Хӗвел пек тӑтӑр ӑшӑтса. Чӑваш ятне хулам ҫӗклетӗр Пур халӑх тӑтӑр мухтаса.
Килсе кур, тӑван Килсе курччӗ тӑван, Шупашкар хулине, Сар хӗвел тухнӑ чух эс пӑхсам ун ҫине, Кайӑксем янратаҫҫӗ хавас юррине, Ӑмӑртуллӑн мухтаҫҫӗ хула илемне. Килсе курччӗ тӑван, Шупашкар хулине, Киленсе эс итле ун манӑҫ сассине, Чунупа туйса ил аслӑ ӗҫ кӗввине, Еҫ кӗвви хулана чӑн телей кӳнине. Килсе курччӗ тӑван, Шупашкар хулине, Ирт Ильич умӗпе, илт ҫӗршыв таппине, Уҫ ӗҫчен аллупа ҫӗн завод хапхине, Кур унтан еплерех тракторсем тухнине. Килсе курччӗ тӑван, Шупашкар хулине, Атӑла пӗвелен паттӑр йӗкӗтсене, Саманан Атӑл евӗр тулли хӑватне, Сар хӗвеллӗ кунсен иксӗлми вӑй-халне.
Тӑван хула Атӑл тӑрӑх хӑпаратпӑр, Ак умра, инҫех те мар, Курӑнса каять хуламӑр - Пирӗн капӑр Шупашкар. Эс ялан кӗтсе илетӗн Пире ҫывӑх тӑванла, Сӑнупа илем кӳретӗн Ирӗк аслӑ Атӑла. Савӑнатпӑр, тӗлӗнетпӗр Эсӗ хӑвӑрт ӳснинчен, Сӑвӑ-юрӑ кӗвӗлетпӗр Шупашкарӑмӑр ҫинчен. Ӗмер пул эс пӗр тӑванлӑ Аслӑ, чаплӑ Мускавпа Пирӗн ӗҫлӗ, ҫӗн вӑй-халлӑ Хӑвӑрт ӳсекен хула. 1950 г.
Начало Людмила Симонова Где легко спешили друг ко дружке Две реки, две верные подружки, В котловине близ лесных дорог Появился малый городок. Может быть, Господне провиденье, Нет, еще не город, поселенье, Было с четырёх сторон оно Ото всех водой ограждено. А вокруг – холмов крутые склоны, Семь вершин, лесистых и зеленых, Утушки взлетают в неба гладь... Тишина, приволье, благодать. Шли века, мгновения летели, Бушевали ветры и метели. Землю потом орошал народ И глядел с надеждою вперед. Было всё: и голод, и болезни, Но звучали над рекою песни, В вышивках цветных алели зори, С красками небес достойно споря, А по вечерам над синью вод Расцветал чувашский хоровод. На семи холмах, над Волгой синей, Куполами устремляясь ввысь, Золотою капелькой России Чебоксары стройно поднялись. |
  |